A New Style for a New World

Na het einde van de Eerste Wereldoorlog brak een periode aan waarin Europeanen de oorlog zo snel mogelijk wilden vergeten, en een nieuwe levensstijl te creëren, een herboren wereld die de tradities van een vooroorlogse samenleving zou verdringen. Er vond een snelle en radicale transformatie plaats, met meer vernieuwingen en uitvindingen dan er in de veertig jaar voorafgaand aan de oorlog waren geweest. De ene kunststroming volgde de andere op, zoals het expressionisme, kubisme, modernisme en functionalisme. Ze hadden met elkaar gemeen dat het allemaal reacties waren op de organische ornamentiek van de Art Nouveau, die toen als hopeloos ouderwets en pompeus gezien werd. Een van de bekendste stromingen die na de oorlog opkomt is de Art Deco, die wordt beschouwd als de eerste kunststijl van deze Modern Times. In deze stijl wordt het industriële omarmd en is er veel aandacht voor het constructieve. Alhoewel vaak het gehele tijdvenster tussen beide wereldoorlogen (1920 tot 1939) tot de Art Deco periode wordt gerekend, zien we in de jaren na 1925 een scheiding ontstaan tussen Old School ontwerpers en de Modernen. De stijl van deze armband gaat meer toe naar die van de Modernen, die na de bloeitijd van de Art Deco naam maakten. Daarom kunnen we zeggen dat deze armband, die rond 1935 gemaakt is, behoort tot de Modern Times, zo genoemd naar de gelijknamige film van Charlie Chaplin die in 1936 in première ging.

Salons and Exhibitions

Jaarlijkse salons en internationale tentoonstellingen speelden een sleutelrol in de ontwikkeling van de toegepaste kunsten. Ze stimuleerden creatieve energieën en brachten creaties onder de aandacht van een breder publiek. De Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes van 1925 in Parijs blijft een ongeëvenaarde gebeurtenis in de annalen van de juwelen. Het was de eerste tentoonstelling die aandrong op artistieke vernieuwing als voorwaarde voor toetreding, en dit moedigde een reeks nieuwe stijlelementen aan.

Frankrijk leverde de grootste bijdrage aan deze tentoonstelling, maar ook veel andere Europese landen waren vertegenwoordigd. De Nederlandse inzending werd gedomineerd door de Amsterdamse School. De tentoonstelling - een doorslaand succes - was in feite een eerbetoon aan de nieuwe tijd. De wereld van de communicatie, van de snelheid, het reizen en de luxe, waarin de techniek werd omarmd, bracht geometrische figuren en gedurfde versieringen voort die tot uiting kwamen in de beeldende kunst, in de mode en vooral in de juwelen en de architectuur. Edelsteenslijpers verkregen ongekende effecten uit edelstenen. Aan de klassieke slijpvormen - roos, briljant en achtkant - werden nieuwe vormen toegevoegd waaronder baguette, prisma en trapezium.

De Expositie van 1925 was de belichaming van alle verschillende trends die samen de stijl van de tijd bepalen. De naam Art Deco is afgeleid van deze tentoonstelling. Parijs zette ongetwijfeld de toon voor de elegante vrouwen van Europa en Amerika. Het was naar Parijs dat ze elk seizoen kwamen om te kijken en te kopen wat er werd gedragen. Tussen 1926 en 1928 genoten de juwelen een ongekende populariteit. Er was geen sprake van 'less is more' en vrouwen droegen talrijke armbanden aan elke arm.

Mode Blanche

De Parijse ontwerpers besloten het experiment van 1925 te herhalen om te laten zien hoe ver hun vindingrijkheid en verbeelding reikte. In 1929 nam George Fouquet het initiatief voor de Exposition de Bijouterie-Joaillerie et Orfèvrerie in het Musée Galliéra in Parijs. Terwijl de tentoonstelling van 1925 werd gekenmerkt door het gebruik van kleur, stond deze in het teken van la mode blanche. De diamant heerste en de regenboogkleuren van de in 1925 tentoongestelde juwelen maakten plaats voor het zilvergrijs van platina, het wit van diamanten en het zwart van straal, onyx en lak. De scherpe hoeken, de afgesneden hoeken en de platte vlakken werden verlaten ten gunste van het reliëf en de gebogen lijnen, zoals deze armband illustreert.

Union des Artistes Modernes

Het was ook rond deze tijd dat er nieuwe samenwerkingsvorm kwamen tussen een aantal juwelenontwerpers en architecten. Hoewel de expositie van 1925 alle verschillende trends van die tijd belichaamde, konden zorgvuldige waarnemers al onderscheid maken tussen de verschillende Franse exposanten: tussen de Haute Joaillerie en de Avant-Garde of de vernieuwers. Deze scheidslijn tussen de Anciens en de Modernes (Traditionelen en Modernen), de Tempérés en de Radicaux (de Gematigden en de Radicalen) was de voorbode van de ultieme breuk en de daaropvolgende oprichting van de UAM - de Union des Artistes Modernes - in 1929. Juweliers Jean Fouquet, Gérard Sandoz en Raymond Templier bundelden krachten met architecten als Le Corbusier en beeldhouwers als Joseph Csaky. Hun eerste tentoonstelling werd in 1930 in het Marsan-paviljoen georganiseerd. De ontwerpen en kunst waren strikt modern en strikt rationeel. Het manifest van de UAM, gepubliceerd in 1934, stelt dat 'een werk pas echte eenheid heeft wanneer men geen enkel deel ervan kan verplaatsen zonder het geheel te verzwakken of te verstoren. Alle ornament dat slechts ornament is, is overbodig: laat het weg.

Deze armband

Deze armband drukt de fascinatie voor de mechanische wereld prachtig uit. Elke schakel is zachtjes gewelfd. Over de afgeronde vormen van de schakels, gezet met briljant geslepen diamanten, loopt een rij baguette geslepen diamanten, als een soort rupsband over de armband. Het reliëf en de strakke lijnen van het ontwerp, gecombineerd met de afgeronde schakels en de 'witte' uitvoering in alleen platina en diamanten, zijn typerend voor de periode waarin deze armband is gemaakt. Het ontwerp, het vakmanschap en de kwaliteit van de diamanten suggereren een belangrijke maker. Hoewel deze armband ongesigneerd is, doet het ontwerp denken aan het werk van Raymond Templier.

Totaal gewicht van de diamanten circa 23 karaat, kleur D/E, LC/VVS1