Dessert Zilver

Als aan het einde van de 18de eeuw het dessert werd geserveerd, bleven alleen de zilveren kandelaars, de kandelabers en het eventuele pièce de milieu op tafel staan. De terrines, zoutvaten en het olie- en azijnstel werden vervangen door zilveren dozen, manden en vazen met zoetigheden. In de hoogste kringen at men confituren, gekonfijte vruchten, vruchtengeleien  en soezen die geserveerd werden in speciaal daarvoor vervaardigd zilver. Dit paar vazen en de mand zijn voor deze delicatessen gemaakt door de Haagse zilversmid François Simons in 1786 en 1787.

Deze confituren vazen die hij in 1786 maakte, staan op een ronde basis met een gladde verticale plint. Ze zijn gedecoreerd met parelranden en gegraveerd en geciseleerd met een rasterwerk van bloemen waarover gegoten guirlandes met een medaillon aan strikken aangebracht zijn. Elke vaas heeft naar boven omgekrulde handvaten die met een acanthusblad aan de vaas zijn bevestigd. De ronde afneembare deksels hebben elk een eikelvormige knop.

Bij de confiturenvazen maakte Simons deze bijpassende grote mand. De gewelfde wanden van de mand zijn op dezelfde wijze gegraveerd en geciseleerd met rasterwerk en bloemen als de vazen. De zijkanten van de mand zijn ook aan de binnenkant volledig gegraveerd. Net als de vazen heeft de mand parelranden aan de boven- en onderkant. In het midden worden deze onderbroken door grote, gegoten ornamenten met bloem- en bladmotieven.

Opvallend zijn de hoogoplopende, lusvormige handvaten met in formaat afnemende parelrand. Deze twee handvaten zijn, net als die van de vazen, aan de zijkant van de mand bevestigd met een groot acanthusbladmotief.

Confiture Vazen

De Engelse benaming voor deze vazen is confit- of sugarvases. Ze werden gebruikt om verschillende soorten zoetigheden uit te presenteren. In Nederland waren dit vaak marrons-glacés -gekonfijte kastanjes- en ze worden daarom vaak kastanjevazen genoemd. Gekonfijte blokjes ananas en andere gesuikerde vruchten werden echter ook uit de vazen geserveerd. De naam confitvazen zou daarom toepasselijker zijn. Ze werden op tafel gezet voor het dessert, samen met de dessert- of koektrommels waaruit oublies (opgerolde wafels) en gebakken beschuiten werden geserveerd. Het vroegst bekende paar confit- of kastanjevazen is gemaakt in Amsterdam en dateert uit 1783. Dit paar uit Den Haag werd drie jaar later gemaakt.

Dessert Mand

De vroegst bekende Nederlandse zilveren mand dateert uit 1747. Het ovale model met licht gewelfde, opstaande wand is typisch Hollands. In 18e eeuwse inventarislijsten worden grote manden als deze omschreven als broodmand of broodben.  Het ontwerp van deze mand is afwijkend van de gangbare zilveren manden die in de 18e eeuw in Nederland gemaakt zijn. Het lijkt geïnspireerd te zijn op de Engelse mode.

In Europa werden zilveren manden naast in Nederland, alleen in Engeland gemaakt. De Engelse versies zijn echter ronder en hebben een scharnierend hengsel in plaats van twee handgrepen. In Engeland waren Robert Adam en zijn broer James een van de belangrijkste Britse architecten die in de neoklassieke stijl werkten. Ze publiceerden hun ontwerptekeningen vanaf 1773 in Works in Architecture. Dit zorgde voor een revolutie in de stijl die bekend staat als de Adams-stijl. François Simons was blijkbaar goed op de hoogte van het werk van de gebroeders Adams en richtte zich, net als sommige van zijn collega zilversmeden in Den Haag, tegen het einde van de 80-er jaren meer en meer op Engels design. Al in 1789 maakte Simons bijvoorbeeld een soezenmand met een hengsel in Engelse stijl. De grote mand die hier wordt getoond, drie jaar eerder gemaakt, kan zijn gebruikt om brood in te doen, maar omdat hij duidelijk is gemaakt voor bij de confituren vazen, is het het meest waarschijnlijk dat hij werd gebruikt voor het dessert, om soesjes in te serveren.

Luxe

Doordat suiker zo kostbaar was, was het maken van confituren vooral weggelegd voor de huishoudens van leden van Koningshuizen en andere welgestelden. Suiker was een luxeproduct en kwam van plantages op de Europese koloniën. Het luxekarakter werd versterkt door extra invoerrecht dat door de meeste steden erop geheven werd. Dat verhoogde de prijs aanzienlijk. In de loop van de 18e eeuw wordt het wel steeds minder moeilijk om aan suiker te komen en wordt het voor een bredere laag van de bevolking bereikbaar. Hierdoor wordt het konfijten en conserveren van fruit in suikerstroop ook steeds populairder. In kookboeken uit die tijd staan vele recepten voor konfijten en conserveren. Zelfs in het midden van de 19e eeuw, als niet langer rietsuiker maar suiker van de suikerbiet de belangrijkste suikerbron in continentaal Europa is, wordt suiker nog als een artikel van weelde beschouwd.

Confiturekeldertje

De vrouw van Koning Willem III, Koningin Mary at graag confituren. Op Paleis Het Loo had ze haar eigen confiturenkeldertje waar ze de jams en confituren maakte. Het keldertje ligt naast de schelpengrot vlak bij de uitgang naar de paleistuinen. Ze maakte in het keldertje overigens niet alleen jam, ze bereidt ook zuivelproducten en schikt boeketten in Delfts blauwe vazen.

François Simons

Op 2 september 1750 werd François Marcus Simons geboren in Den Haag. Hij was de zoon van Marcus François Simons en Maria Emilia Palairet. In 1781 huwde hij Johanna Dina Nieuwenhuysen. Toen zij overleed huwde hij in 1794 voor de tweede keer met haar zus, Hermina Johanna Nieuwenhuysen. François overlijdt op 77 jarige leeftijd in 1828 toen hij aan de Hofsingel woonde. Hij was een productief zilversmid waarvan verschillende stukken in museumcollecties zijn opgenomen. Het grootste ensemble is het 24 delig servies wat hij in 1803-04 maakte in opdracht van de staat voor I.J.A. Gogel die een staatslening had uitgeschreven om de financiële problemen van het land in 1802 op te lossen. Zijn werk werd regelmatig nagevolgd, onder andere door de Rotterdamse zilversmid Rudolf Sondag

Keuren

Gekeurd op de buitenzijde van de plint met het stadskeur van Den Haag, de Hollandse leeuw, het meesterteken F.S voor Francois Simons en de jaarletter P voor 1786 en Q voor 1787 op de mand.

Share

Voor meer informatie verzoeken wij u vriendelijk te bellen

+31.6.54773337

Vorige Zilver overzicht Volgende

Ontvang onze nieuwsbrief

Inschrijven
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze collectie, beurzen en de laatste nieuwsberichten.