Een Knottekistje

Dit rechthoekige huwelijks- of knottekistje staat op vier bolpoten. De voorkant, achterkant en deksel zijn fijn gegraveerd met cartouches omgeven door bladranken. In elke cartouche staat een elegant paar afgebeeld. Onder de cartouche met het paar op het half ronde en scharnierende deksel is een tweede cartouche gegraveerd met de tekst: "Getrou tot in de Dood". De zijkanten van het kistje zijn gegraveerd met aan linten hangende vruchtentrossen. Op het deksel bevindt zich een scharnierend handvat bestaande uit verschillende vissen die elkaars staart vasthouden.
Een knottekistje was een waardevol geschenk van een man aan de vrouw met wie hij wilde trouwen. 

Knottekistje

De term knottekist of knottedoos is afgeleid van een oud Fries gebruik voor het doen van een huwelijksaanzoek. Een jongeman bond zilveren munten losjes in een geborduurde linnen doek. Met deze 'knopendoek' liep hij langs de jongedame op wie hij zijn oog had laten vallen. Het gerinkel van de munten in de doek gaf de vrouw een idee of de man in staat was om voor haar te zorgen. Als ze akkoord ging, zou ze de knoop aantrekken. Zo niet, dan kon de man zonder al te veel gezichtsverlies zijn weg vervolgen. In rijke en aristocratische families werd de geknoopte doek vervangen door een miniatuur zilveren kistje of doosje - het knottekistje.  Als het doosje werd aangeboden, dan sprak de jongeman dit versje uit:

Wotte ? sa wotte
Sa heste de knotte
Wost it net dwaen
Den kinst my de knotte werjaen

Dit gaf de dame in kwestie veel meer zeggenschap dan voorheen gebruikelijk was. Eeuwenlang was een vrouw haar hele leven eigendom van een man, eerst van haar vader en later van haar man. In oude huwelijkswetten is vastgelegd hoe de prijs voor de eigendomsoverdracht van een jonge vrouw kon worden bepaald. Geleidelijk aan kregen vrouwen echter meer inspraak in de keuze van hun huwelijkspartner, ook al werden huwelijken nog steeds gearrangeerd. Wat een verkoopprijs was, werd de bruidsschat.
De meeste knottekistjes zijn rechthoekig en hebben de vorm van een miniatuur huwelijkskistje met een koepelvormig deksel. Het doosje was op zichzelf al waardevol, omdat het van zilver is gemaakt, net als de munten die erin zouden worden gedaan.

Share

    This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

    Previous item Zilver Archief overview Next item

    Join our newsletter

    Sign up
    Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze collectie, beurzen en de laatste nieuwsberichten.