Aardbeienschalen

Deze ronde gladde vorm met accoladevormige schulpen en opstaande rand is kenmerkend voor aardbeienschalen. Vaak hebben ze tussen de twaalf en tweeëndertig lobben en een diameter die varieert tussen de 13 en 25 cm. Dit model werd vanuit Frankrijk meegenomen naar de Noordelijke Landen door Hugenoten die hun land moesten ontvluchten. Het werd al snel overgenomen door andere zilversmeden. Hierdoor werd het model van deze schaal niet alleen in Nederland, maar ook in Engeland en Ierland gemaakt. In Nederland wordt dit type schaal sinds het eerste kwart van de 18^de eeuw vervaardigd. In Engeland dateert  het vroegst bekende exemplaar  uit 1699. In Nederland zijn achttiende eeuwse aardbeienschaaltjes over het algemeen klein van formaat en hebben ze een diameter van zo’n 13 cm. Er zijn slechts enkele grote aardbeienschalen van dit formaat bekend in Nederlands zilver. Hoewel dit type in de literatuur vaak worden beschreven als aardbeischalen, stonden ze in Engeland ook bekend als 'scallopt plates' of 'sallet dishes'. Dit geeft aan dat ze niet alleen werden gebruikt om aardbeien op te serveren.

Fragaria Moschata

De naam aardbei werd afgeleid van het Germaanse woord aarde en bei, afgeleid van het woord ‘baie’, dat bes in het Frans betekend. Sinds de tijd van de Romeinen, maar waarschijnlijk al veel eerder at men kleine wilde bosaardbeien. Vanaf de 14^de eeuw wordt de aardbei in paleistuinen aangeplant, al wordt hij nog het meest uit het wild geplukt. In de 16^de eeuw lijkt de plant een vaste plek in de tuin te hebben gekregen. De aardbei doet zijn intrede in de kruidenboeken en in boeken met teeltaanwijzingen die dankzij de uitvinding van de boekdrukkunst konden worden gepubliceerd. Er waren drie aardbeientypes bekend: de bosaardbei (Fragaria vesca), de grote bosaardbei (Fragaria moschata) en de heuvelaardbij (Fragaria viridis).

Ware Delicatesse

De gekweekte aardbei zoals wij die nu kennen werd pas rond het midden van de 18^de eeuw in Europa geïntroduceerd. Deze grote rode aardbei was door de Franse legerofficier en amateur Botanicus Amédée François Frézier uit Chili uit Zuid-Amerika mee naar Frankrijk genomen. In Bretagne werd hij gekruist met andere soorten, totdat het lukte om aardbeien te kweken. Deze aardbei kwam pas op de markt aan het einde van de 18^de eeuw. Toen deze schaal werd vervaardigd en voor het eerst werd gebruikt, zal er waarschijnlijk een grote hoeveelheid kleine bosaardbeitjes op de schaal hebben gelegen. Het was een ware delicatesse die alleen beschikbaar was voor de zeer welgestelden. Het liefst net vers geplukt. De bosaardbeitjes zijn regelmatig afgebeeld op stillevens uit de 17e eeuw zoals op schilderij van Pieter Claesz waar ze prominent op een zilveren bord zijn weergegeven voor een kostbare tazza.

Werelds Plezier en Lust

Er zit veel meer achter de aardbei dan je op het eerste gezicht zou denken. De eerste geschriften over de aardbei werden geschreven in de Romeinse tijd en de vrucht werd gezien als een symbool van het aards genot en lust. De Romeinen zouden de aardbei ook de aardbei in verband brachten met Venus, de godin van de liefde, schoonheid en sensualiteit. Omdat de aardbei, met enige verbeelding aardbei de vorm heeft van een hart en rood de kleur is van hartstocht is, was de link snel gelegd. Maar ook de vele
goudkleurige zaden op de vrucht en de suggestie van grote vruchtbaarheid pasten allemaal bij Venus.
In de late Middeleeuwen en Renaissance kreeg de vrucht, hoewel hoewel nog steeds gezien als een symbool van werelds genot en lust, aanvankelijk een heel duidelijke religieuze connotatie, van vroomheid en toewijding. De drie groene bladeren aan de steel werden gezien als een zinspeling op de Heilige Drie-eenheid, de vijf bloemblaadjes op de vrucht op de vijf wonden van de stervende Christus aan het Kruis, en de rode vrucht op zijn bloed. De witte bloemen stonden voor de zuiverheid van de Maagd Maria. Aardbeien en aardbeiplanten met witte bloemen werden vaak afgebeeld in de buurt van de Maagd Maria. Deze dubbele rol is goed te zien in De Tuin der Lusten, het beroemde schilderij uit ca 1500 van de Nederlandse schilder Jheronimus Bosch in het Museo del Prado, waarop hij zowel het aardse paradijs als de spelonken van de hel weergeeft, met een verbazingwekkende verbeeldingskracht. Het middenpaneel van het drieluik toont de wereld na de zondeval, maar vóór de zondvloed van Noach. Er heerst chaos op aarde en de mens gedraagt zich slecht. Het toont verschillende aardbeien met mensen die bedwelmd op of naast ze liggen, wat vergankelijkheid en verleiding symboliseert.

Hendrik Swierinck

Hendrik Swierinck werd in 1693 in Zwolle geboren als zoon van landschapsbode Berent Swierinck. Hij werd in 1726 poorter in Amsterdam en in datzelfde jaar bijgeschreven als zilversmid op de gildeplaat. Hij was een begenadigd zilversmid en staat bekend om de hoge kwaliteit van zijn werk. Hij trouwde in 1733 met Catharina van Huet, dochter van Claes van Huet. Ze woonden op de Rozengracht. Hij kreeg twee kinderen, Elisabeth en Barend. Zijn zoon Barend was eveneens zilversmid. Swierinck overleed tussen 1767 en 1772.